VBScript'te programın akış kontrolünde kullanacağınız bir diğer grup araç ise örneğin Javascript veya Perl'de fonksiyon dediğimiz gruplandırılmış ve isimlendirilmiş işlem kümeleridir. Bu kümeler programın bir yerinde topluca dururlar ve programın başka bir yerinden isimleriyle çağrılırlar; veya bu kümelere isimleriyle referans yapılır.
VBScript'te bu kümelenmiş kod gruplarına Prosedür (Süreç) denir. iki türlü olur: fonksiyon (Function) ve Subroutine (sab-rutin okunur; kısaca Sub diye yazılır ve sab diye okunur). Bu iki süreç arasındaki başlıca fark, fonksiyondan kendisini çağıran komuta daima bir değer döner; Sub'dan dönmeyebilir. Sub, yapacağı işi yapar ve programın kontrolünü kendine atıf yapılan noktaya devreder. VBScript'de bir programa farklı yerlerde sık sık aynı işi yaptırıyorsak, bunu bir Sub ile yaptırırız; fakat programımıza bir değer gerekiyorsa, bu değeri bir fonksiyona hesaplattırırız. Her ikisi de kendilerine atıfta bulunan veya kendilerini göreve çağıran satırdan (komuttan, deyimden) verilebilecek değerleri kabul edebilirler.
Biraz karışık oldu; ama bunu ilerde gerçek ASP uygulamaları yazarken daha iyi anlayacağız. Şimdilik bir iki noktayı öylece öğrenmeye bakalım. Bir fonksiyonun adı, tıpkı bir değişken adı gibi, fonksiyonun ürettiği değeri tutar; ve bu değer kendisini çağıran komuta verilir. Diyelim ki, programımızın çeşitli noktalarında yazı-tura atıp, elde edilecek sonuca göre bir iş yapmak zorundayız. Bu ihtiyacın doğduğu yerde, yazı-tura komutlarını yazabiliriz. Ancak bu ortaya çok uzun bir programın çıkmasına sebep olur. Oysa yazı-tura işlemlerini bir fonksiyonda toplar ve ihtiyaç halinde sadece bu fonksiyonu çağırırsak ve fonksiyon bize o anda yazı mı geldiğini, yoksa tura mı geldiğini bildirirse, işimiz çok kolaylaşmış olur.
Böyle bir fonksiyon, yukarıdaki örnekten hareketle, şöyle olabilir:
<%
Function YaziTura
Dim ParaAt
Randomize
ParaAt = Int(Rnd * 2) + 1
If ParaAt = 1 Then
YaziTura = "Yazı"
Else
YaziTura = "Tura"
End If
End Function
%>
Bu fonksiyonu, ASP programının herhangi bir yerinden, şöyle bir yöntemle çağırabilir; ve vereceği sonucu programın akışına uygun şekilde kullanabilirsiniz:
<%
NeGeldi = YaziTura
Response.Write NeGeldi
%>
Fonksiyonun sonunda End Function ifadesinin bulunduğuna ve fonksiyonun elde ettiği sonucu kendi adına atadığımıza dikkat edin. DIM ifadesiyle böyle bir değişken tanımlamadığımız halde VBScript, fonksiyonu çağırdığınız anda bunu kendiliğinden yapacaktır.
Aynı işlemi Subroutine (Sub) olarak yazabiliriz. Fakat bu kez Sub, elde edeceği değeri kendisi kullanacak ve bittiği anda kontrol programa geri dönecektir:
<%
Sub YaziTura()
Dim ParaAt
Randomize
ParaAt = Int(Rnd * 2) + 1
If ParaAt = 1 Then
Response.Write "Yazı"
Else
Response.Write "Tura"
End If
End Sub
%>
Fonksiyon adlarının sonuna, bizden beklediği değer varsa onları belirleyen değişken adlarını parantez içinde yazarız. Fonksiyon bizden bir değer beklemiyorsa açılan kapanan (boş) parantezlere ihtiyaç yoktur. ancak bir çok VBScript programcısı bunu adet edinmiştir. Sub'ların çağrılması, fonksiyondan farklıdır. Sub'ın icra edilmesini istediğiniz noktaya sadece adını yazarız. Sub'lar işleyebilmek için bizden değer bekliyorsa, bu değerleri Sub adının yanına, parantez içine almadan ve virgülle ayırarak, yazarız. Örneğin, Hesapla isimli ve bizden iki değer bekleyen bir Sub şöyle çağrılır:
Hesapla 10, 20
Bu Sub işini bitirdiği anda programın akışı, Sub'a atıf yaptığımız noktada devam eder.